پیگمنتها (Pigments) از اصلیترین مواد در فرمولاسیون رنگهای ساختمانی هستند که علاوه بر ایجاد رنگ، در دوام، پوشش و زیبایی نهایی رنگ نقش تعیینکنندهای دارند. انتخاب پیگمنت مناسب، تأثیر مستقیمی بر ماندگاری و جلوه بصری دیوارها، نماها و سطوح رنگشده دارد.
پیگمنت چیست و چرا اهمیت دارد؟
پیگمنتها ذرات جامدی هستند که در رنگ بهصورت نامحلول پخش میشوند و وظیفهی ایجاد رنگ، افزایش پوشش، مقاومت در برابر نور و محافظت از لایه رنگ را بر عهده دارند.
اهمیت آنها در این است که رنگ نهایی، میزان پوشانندگی، پایداری در برابر شرایط جوی و حتی هزینه تولید را تعیین میکنند.

نقش پیگمنتها در کیفیت و دوام رنگ
کیفیت رنگ ساختمانی تا حد زیادی به پایداری پیگمنت بستگی دارد. پیگمنتهای باکیفیت باعث:
- افزایش مقاومت رنگ در برابر نور خورشید و رطوبت
- جلوگیری از تغییر رنگ و پوسته شدن
- تقویت خاصیت پوشانندگی
- افزایش درخشندگی سطح رنگ
این مطلب هم می تواند برای شما جذاب باشد ← استانداردهای مهمی که هر پودر تالک سوپروایت باید داشته باشد
انواع پیگمنتها بر اساس منشاء و کاربرد
پیگمنتها بر اساس منشاء به دو دسته تقسیم میشوند:
|
نوع پیگمنت |
منشاء |
ویژگیها |
کاربرد |
|
طبیعی |
معدنی یا گیاهی |
رنگهای گرم و طبیعی، پایداری کمتر |
پروژههای سنتی یا تزئینی |
|
سنتزی (مصنوعی) |
شیمیایی |
درخشانتر، مقاومتر و یکنواختتر |
رنگهای صنعتی و ساختمانی مدرن |
۱۰ پیگمنت برتر برای رنگ ساختمانی
|
شماره |
نام پیگمنت |
نوع (طبیعی / سنتزی) |
توضیح |
|
1 |
اکسید آهن قرمز (Red Iron Oxide) |
✅ سنتزی (اما منشأ معدنی) |
در طبیعت وجود دارد، ولی برای رنگسازی معمولاً بهصورت سنتزی تولید میشود تا رنگ و خلوص یکنواختتری داشته باشد. |
|
2 |
اکسید آهن زرد (Yellow Iron Oxide) |
✅ سنتزی (معدنی سنتزی) |
اکسید آهن زرد نیز از نظر ترکیب معدنی است، ولی اغلب بهصورت سنتزی (precipitated) ساخته میشود. |
|
3 |
اکسید آهن مشکی (Black Iron Oxide) |
✅ سنتزی (معدنی سنتزی) |
مشابه دو مورد قبلی، منشاء معدنی دارد ولی معمولاً به روش سنتزی برای کنترل اندازه ذره تولید میشود. |
|
4 |
تیتانیوم دیاکساید (Titanium Dioxide) |
✅ سنتزی |
در طبیعت به شکل روتایل و آناتاز وجود دارد ولی تقریباً تمام تیتان مورد استفاده در رنگ بهصورت صنعتی و سنتزی تولید میشود. |
|
5 |
کروم سبز (Chromium Oxide Green) |
✅ سنتزی |
منشأ معدنی (ترکیب فلزی اکسید کروم) دارد، اما محصول صنعتی است که در کارخانه سنتز میشود. |
|
6 |
اُخرا (Ochre Pigment) |
🌿 طبیعی |
از خاک طبیعی غنی از اکسید آهن استخراج میشود، یکی از پیگمنتهای زمینزاد طبیعی است. |
|
7 |
آبی کبالت (Cobalt Blue) |
✅ سنتزی (معدنی سنتزی) |
رنگدانهای معدنی است، اما در طبیعت نایاب و معمولاً در کارخانه از ترکیبات کبالت و آلومینا ساخته میشود. |
|
8 |
قرمز کاپر (Copper Red Pigment) |
✅ سنتزی (فلزی یا متالیک مصنوعی) |
معمولاً از ترکیبات اکسید مس و سایر فلزات به روش حرارتی سنتز میشود. |
|
9 |
مشکی اسپینل (Spinel Black Pigment) |
✅ سنتزی (سرامیکی سنتزی) |
نوعی پیگمنت سرامیکی است که از ترکیب اکسیدهای فلزی در دمای بالا تولید میشود. در طبیعت وجود ندارد. |
|
10 |
سفید کوتد (Coated White Pigment) |
✅ سنتزی |
پیگمنت پایه (معمولاً TiO₂) با پوشش شیمیایی سیلیکا یا آلومینا اصلاح میشود؛ کاملاً محصول فرآیند صنعتی است. |
۱. اکسید آهن قرمز (Red Iron Oxide)
ویژگیها و مزایا:
اکسید آهن قرمز یکی از پرکاربردترین و محبوبترین پیگمنتهای معدنی در صنعت رنگ ساختمانی است. این پیگمنت با رنگ قرمز گرم و عمیق خود جلوهای طبیعی و ماندگار به سطوح میبخشد.
- پایداری بسیار بالا در برابر حرارت و نور خورشید، بدون تغییر رنگ یا کاهش درخشش حتی در طول زمان.
- رنگ قرمز طبیعی و زنده که در ترکیب با پیگمنتهای دیگر، طیف گستردهای از رنگهای آجری، قهوهای و نارنجی را ایجاد میکند.
- مقاومت عالی در شرایط محیطی بیرونی مانند باران، رطوبت، تابش مستقیم نور خورشید و تغییرات دما.
- دارای سازگاری خوب با بیشتر رزینها و بایندرهای پایه آب، اما در سیستمهای پایه حلال (بهویژه حلالهای آلی غیرقطبی) ممکن است نیاز به استفاده از مواد دیسپرسکننده یا اصلاح سطح ذرات برای توزیع یکنواختتر داشته باشد.
- سمی نبودن و سازگار با محیط زیست، که آن را برای مصارف ساختمانی ایمن میکند.
کاربردها:
بهدلیل دوام، پوشش بالا و رنگ ماندگار، اکسید آهن قرمز در طیف وسیعی از رنگهای ساختمانی و صنعتی به کار میرود:
- در رنگآمیزی نماهای خارجی برای ایجاد رنگهای آجری، قرمز تیره و قهوهای گرم.
- در کفپوشهای سیمانی، بتنهای رنگی و بلوکهای تزئینی برای افزایش جلوه و مقاومت در برابر سایش.
- در رنگهای تزئینی و آکریلیک برای ایجاد ظاهری طبیعی، لوکس و مقاوم.
- همچنین در پوششهای مقاوم به خوردگی و رنگهای مخصوص نماهای فلزی استفاده میشود.
اطلاعات بیشتر: خرید اکسید آهن قرمز طبیعی
۲. اکسید آهن زرد (Yellow Iron Oxide)
ویژگیها و مزایا:
اکسید آهن زرد یکی از پرمصرفترین پیگمنتهای معدنی در تولید رنگهای ساختمانی و صنعتی است که به دلیل رنگ گرم، طبیعی و ثبات بالا شناخته میشود.
- ایجاد طیف زرد ملایم تا زرد طلایی طبیعی که جلوهای دلنشین و آرامشبخش به سطوح میدهد.
- مقاومت عالی در برابر قلیا، رطوبت و نور خورشید؛ به همین دلیل برای فضاهای داخلی و خارجی مناسب است.
- پایداری حرارتی مناسب که امکان استفاده در رنگهای پودری و حرارتی را نیز فراهم میکند.
- قدرت پوشانندگی بالا و توزیع یکنواخت در رنگ، بدون ایجاد لکه یا تغییر رنگ پس از خشک شدن.
- غیرسمی، مقاوم در برابر مواد شیمیایی و سازگار با محیط زیست، که آن را به گزینهای ایمن و پایدار برای تولید رنگهای ساختمانی تبدیل کرده است.
- در مقایسه با رنگدانههای آلی زرد، دوام نوری و ثبات رنگ بسیار بیشتری دارد.
کاربردها:
به دلیل رنگ گرم و درخشان و همچنین پایداری بالا، اکسید آهن زرد در طیف وسیعی از محصولات رنگی و تزئینی استفاده میشود:
- در رنگهای داخلی ساختمان برای ایجاد فضایی روشن، طبیعی و پرانرژی بهویژه در رنگهای کرم، بژ و طلایی.
- در پلاسترها، گچهای تزئینی و بتونههای رنگی برای افزایش جلوهی بصری و هماهنگی رنگ با بافت دیوار.
- در پوششهای مات و نیمهمات بهعنوان پیگمنت اصلی یا مکمل برای رنگهای خاکی و گرم.
- در رنگهای بیرونی و فاسادهای سنتی (Facade = نمای بیرونی ساختمان) یا مدرن که نیاز به دوام رنگ در برابر شرایط جوی دارند.
اطلاعات بیشتر: خرید اکسید آهن زرد
- همچنین در تولید بتنهای رنگی، کاشیهای تزئینی و ملاتهای رنگدار کاربرد دارد.
۳. اکسید آهن مشکی (Black Iron Oxide)
ویژگیها و مزایا:
اکسید آهن مشکی یکی از قویترین و پایدارترین پیگمنتهای معدنی است که در رنگسازی صنعتی و ساختمانی کاربرد گستردهای دارد. این پیگمنت به دلیل رنگ عمیق، پایداری شیمیایی بالا و قدرت پوشانندگی استثنایی شناخته میشود.
- رنگ مشکی خالص، مات و غلیظ که به رنگ جلوهای شیک، قوی و ماندگار میدهد.
- قدرت پوشانندگی بسیار بالا، حتی در لایههای نازک رنگ، که باعث صرفهجویی در مصرف رنگ میشود.
- مقاومت فوقالعاده در برابر حرارت، مواد قلیایی، اسیدها و مواد شیمیایی، بهویژه در محیطهای صنعتی یا در معرض شرایط سخت.
- پایداری نوری بالا (Lightfastness)، بدون تغییر رنگ یا براقیت در طول زمان.
- سازگاری عالی با رزینهای مختلف اعم از پایهآب، اپوکسی، آلکید و اکریلیک.
- مقاوم در برابر زنگزدگی، به همین دلیل در فرمول رنگهای ضدخوردگی بسیار پرکاربرد است.
- بهدلیل منشأ معدنی، فاقد سمیت و سازگار با محیط زیست است.
کاربردها:
اکسید آهن مشکی در صنایع رنگسازی بهعنوان یکی از اصلیترین پیگمنتهای تیره به کار میرود و نقش مهمی در افزایش دوام و استحکام رنگ دارد:
- در رنگهای مقاوم و صنعتی مانند رنگهای اپوکسی و ضدخوردگی برای سطوح فلزی، لولهها و سازهها.
- در پوششهای فلزی جهت افزایش مقاومت در برابر زنگ و ایجاد ظاهری یکدست و مات.
- در رنگهای ساختمانی نما و کفپوشهای بتنی برای تولید رنگهای تیره و مدرن.
- در رنگهای ضد حرارت (Heat-resistant paints) که برای کورهها، دودکشها و سطوح فلزی داغ استفاده میشوند.
- همچنین در رنگهای دکوراتیو و فضای داخلی برای ایجاد تضاد رنگی و جلوهای شیک و مینیمال کاربرد دارد.
اطلاعات بیشتر: خرید پیگمنت مشکی کربن بلک
۴. تیتانیوم دیاکساید (Titanium Dioxide)
مزایای پوشانندگی و روشنایی:
تیتانیوم دیاکساید یکی از مهمترین و گرانبهاترین پیگمنتها در صنعت رنگ است که بهدلیل قدرت پوشانندگی فوقالعاده و سفیدی خالص خود شهرت دارد.
- قدرت پوشش بسیار بالا (coverage) که اجازه میدهد حتی در لایههای نازک رنگ، سطح کاملاً یکنواخت و بدون نقص پوشش داده شود.
- درخشندگی و سفیدی بینظیر که باعث میشود رنگهای سفید یا روشن، جلوهای تمیز و براق پیدا کنند.
- مقاومت عالی در برابر اشعه فرابنفش (UV) و جلوگیری از زردشدگی یا کدر شدن رنگ در طول زمان.
- سازگار با انواع رزینها و افزودنیها در رنگهای پایهآب و پایهحلال.
- غیر سمی و دارای ثبات شیمیایی بالا، بههمین دلیل گزینهای ایمن برای رنگهای ساختمانی و حتی صنعتی است.
کاربرد:
تیتانیوم دیاکساید تقریباً در تمام رنگهای ساختمانی و صنعتی حضور دارد، بهویژه در:
- رنگهای سفید و روشن دیوارهای داخلی و خارجی که نیاز به شفافیت و سفیدی بالا دارند.
- پوششهای سقف، در و پنجره بهدلیل مقاومت در برابر آفتاب و تغییر رنگ.
- رنگهای تزئینی و اکریلیک براق برای جلوهای لوکس و درخشان.
- همچنین در پوششهای مقاوم به UV و رنگهای خودتمیزشونده کاربرد فراوان دارد.
۵. کروم سبز (Chromium Oxide Green)
دوام و مقاومت در برابر نور و حرارت:
کروم سبز یکی از مقاومترین پیگمنتهای معدنی است که در محیطهای سخت و در معرض نور شدید خورشید عملکرد فوقالعادهای دارد.
- مقاوم در برابر اشعه UV، بدون تغییر رنگ یا کاهش شدت سبز در طول زمان.
- پایداری بالا در برابر حرارت، مواد شیمیایی و قلیاها، که آن را برای رنگهای صنعتی و نما ایدهآل میکند.
- رنگ سبز مات و طبیعی که حس آرامش و هماهنگی با طبیعت را القا میکند.
- چسبندگی عالی به سطوح مختلف از جمله فلز، بتن و سنگ.
کاربرد:
- در رنگهای نما و فاسادهای ساختمانی (Facade = نمای بیرونی ساختمان) برای ایجاد جلوهای طبیعی و پایدار.
- در کفپوشهای اپوکسی و بتنهای رنگی برای افزایش دوام و زیبایی.
- در پوششهای صنعتی و ضدخوردگی بهدلیل مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی.
این مطلب هم می تواند برای شما جذاب باشد ← ویژگیهای خاص پودر تالک سوپروایت و تفاوت آن با تالک معمولی
۶. اُخرا (Ochre Pigment)
جلوههای طبیعی و رنگهای گرم:
پیگمنت اُخرا از خاکهای طبیعی سرشار از اکسید آهن استخراج میشود و رنگهایی گرم، آرام و طبیعی ایجاد میکند.
- رنگهای زرد، قهوهای و طلایی طبیعی با جلوهای ملایم و اصیل.
- بافت طبیعی و سازگار با معماری سنتی و روستایی.
- مقاومت مناسبی در برابر نور و حرارت دارد، اما بهدلیل منشأ طبیعی و خلوص کمتر، در مقایسه با پیگمنتهای سنتزی از پایداری کمتری برخوردار است
- زیستسازگار و غیرسمی، مناسب برای پروژههای بازسازی تاریخی.
کاربرد:
- در رنگهای تزئینی، پتینه و گچهای دکوراتیو برای ایجاد جلوهای سنتی و گرم.
- در بازسازی بناهای تاریخی یا فضاهای کلاسیک که رنگهای طبیعی مورد نیازند.
- در پوششهای داخلی با سبک روستیک یا مدیترانهای برای ایجاد حس صمیمیت.

۷. پیگمنت آبی کبالت (Cobalt Blue)
تثبیت رنگ و مقاومت بالا:
پیگمنت آبی کبالت یکی از قدیمیترین و گرانترین رنگدانههای معدنی است که به دلیل رنگ آبی خالص و مقاومت فوقالعاده در برابر عوامل محیطی شناخته میشود.
- این پیگمنت از واکنش حرارتی (sintering) بین اکسید کبالت (II) و اکسید آلومینیوم (III) (آلومینا) در دمای حدود ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد تولید میشود.
از نظر شیمیایی ترکیب آن کبالت (II) آلومینات با فرمول CoAl₂O₄ است.
• رنگ آبی زنده و شفاف با قدرت رنگدهی بالا و بدون تغییر در طول زمان.
• مقاومت عالی در برابر قلیائیت، حرارت و اشعه فرابنفش.
• پایداری نوری بسیار بالا حتی در رنگهای نمای خارجی.
• سازگار با سیستمهای رنگی اپوکسی و اکریلیک.
کاربرد:
- در رنگهای تزئینی، دیوارهای مدرن و نماهای خاص که نیاز به رنگ پایدار دارند.
- در پوششهای هنری یا پروژههای دکوراتیو لوکس.
- در رنگهای فضای بیرونی که در معرض نور مستقیم خورشید قرار دارند.
این مطلب هم می تواند برای شما جذاب باشد ← صادرات کربن بلک؛ بازارهای هدف و فاکتورهای تعیینکننده قیمت
۸. پیگمنت قرمز کاپر (Copper Red Pigment)
زیبایی و پایداری رنگ:
پیگمنت قرمز کاپر یک پیگمنت معدنی سنتزی است که معمولاً از اکسید مس(I) (Cu₂O) یا ترکیبات مشابه ساخته میشود تا رنگ قرمز مسی درخشان و پایدار ایجاد کند.
- رنگ قرمز مایل به نارنجی یا مسی براق با جلوهای چشمگیر.
• مقاوم در برابر حرارت، رطوبت و اشعه UV.
• پایداری رنگ طولانیمدت و عدم تغییر درخشش در طول زمان.
• قدرت ترکیبپذیری بالا با سایر پیگمنتها برای ایجاد رنگهای سفارشی.
🔹 منبع:
Source: Buxbaum, G., & Pfaff, G. (2005). Industrial Inorganic Pigments (3rd ed.). Wiley-VCH.
“Copper red pigments are based on copper(I) oxide (Cu₂O) or mixed copper oxides, providing high color stability and bright red tones in coatings.”
کاربرد:
- در رنگهای دکوراتیو لوکس، نمای داخلی و فضاهای مدرن.
- در پوششهای فلزی یا شیشهای برای ایجاد جلوهای متالیک.
- در رنگهای ویژه نما یا سقفهای تزئینی.
۹. پیگمنت مشکی اسپینل (Spinel Black Pigment)
مقاومت و کاربرد در رنگهای صنعتی:
پیگمنت مشکی اسپینل از اکسیدهای فلزی سنتزی با ساختار کریستالی اسپینل تشکیل شده است (فرمول عمومی: AB₂O₄، معمولاً ZnFe₂O₄ یا Mg(Fe,Cr)₂O₄). این ساختار باعث مقاومت بسیار بالا در شرایط سخت و پایداری رنگ میشود.
- مقاومت بسیار بالا در برابر اسید، قلیا، حرارت و تابش نور خورشید.
• رنگ مشکی خالص، مات و با پوشانندگی قوی.
• پایداری رنگ فوقالعاده حتی در دماهای بالا.
• مناسب برای محیطهای صنعتی و بیرونی سخت.
این مطلب هم می تواند برای شما جذاب باشد ← کاربرد پیگمنت مشکی در صنایع نساجی؛ از ثبات رنگ تا کیفیت پارچه
🔹 منبع :
Source: Buxbaum, G., & Pfaff, G. (2005). Industrial Inorganic Pigments (3rd ed.). Wiley-VCH.
“Spinel black pigments are synthetic mixed metal oxides with spinel crystal structure (AB₂O₄) and exhibit excellent heat, chemical and light stability.”
کاربرد:
- در رنگهای صنعتی، ضدخوردگی و مقاوم به حرارت.
- در پوششهای نما و فضاهای بیرونی با شرایط سخت جوی.
- در رنگهای ساختمانی تیره و مینیمال.
۱۰. پیگمنت سفید کوتد (Coated White Pigment)
افزایش پوشش و دوام رنگ:
پیگمنت سفید کوتد معمولاً تیتانیوم دیاکساید (TiO₂) پوشش دادهشده با سیلیکا یا آلومینا است تا پایداری و مقاومت بیشتری نسبت به پیگمنتهای سفید معمولی داشته باشد. مزایای آن شامل موارد زیر است، هرچند بسته به نوع پوشش و فرآیند تولید ممکن است متفاوت باشد:
- پوشش سیلیکونی یا آلومینیومی برای افزایش مقاومت در برابر رطوبت، آلودگی و زردی.
• کاهش کدرشدگی و زردی در رنگهای سفید و روشن.
• افزایش انعکاس نور و روشنتر دیدهشدن فضا.
• بهبود پایداری رنگ در محیطهای مرطوب یا در معرض آلودگی هوا.
توجه: این ویژگیها به پیگمنت کلی Coated White مربوط میشوند و بسته به تولیدکننده، نوع پوشش و کیفیت TiO₂ میتواند متفاوت باشد.
🔹 منبع :
Source: Buxbaum, G., & Pfaff, G. (2005). Industrial Inorganic Pigments (3rd ed.). Wiley-VCH.
“Coated titanium dioxide pigments are modified with silica, alumina or other oxide layers to improve dispersibility, reduce photocatalytic activity and enhance durability in coatings.”
اطلاعات بیشتر: خرید کربنات کلسیم پوشش دار
کاربرد:
- در رنگهای داخلی و دیواری برای ایجاد فضایی روشن و تمیز.
- در پروژههای تجاری، اداری و لوکس که به پوشش با دوام بالا نیاز دارند.
- در رنگهای اکریلیک و پایهآب با کیفیت ممتاز.
نکات اقتصادی و کاهش هزینههای تولید
- استفاده از پیگمنتهای با قدرت رنگدهی بالا، میزان مصرف رنگ را کاهش میدهد.
- ترکیب پیگمنتهای باکیفیت با فیلرهای مناسب، هزینه نهایی تولید را پایین میآورد.
انتخاب پیگمنت بر اساس نوع پروژه و رنگ نهایی
برای پروژههای بیرونی، پیگمنتهای مقاوم مانند اکسید آهن و کروم سبز پیشنهاد میشوند، در حالی که برای فضاهای داخلی میتوان از اُخرا یا پیگمنت سفید کوتد استفاده کرد.
این مطلب هم می تواند برای شما جذاب باشد ← پودر باریت کریستال؛ ویژگیها و کاربردهای مهم در صنایع مختلف
توصیه نهایی برای خرید پیگمنت با کیفیت و بادوام
- از برندهای معتبر با گواهی استاندارد استفاده کنید.
- به ویژگیهایی مانند مقاومت نوری، قدرت پوشانندگی و سازگاری با رزین توجه کنید.
- پیش از خرید عمده، نمونه را در شرایط واقعی تست کنید.